…4 en 5 mei.. Oorlog herdenken en vrede vieren. We kunnen het niet genoeg benadrukken: heb je eenmaal oorlog meegemaakt dan draag je die altijd bij je. Vanuit je eigen ervaringen of vanuit je ouders.. En vrede blijft een kostbaar goed om te koesteren.
“Ik ben in de oorlog geboren. 1942. Daar heb ik een hekel aan Duitsland aan overgehouden. Terwijl ik het zelf helemaal niet bewust heb meegemaakt. Dat er zoveel mensen met de Duitsers hebben geheuld; dat er zoveel Nederlanders achter die Duitsers stonden: dat snap ik ook niet. Alles wat met de Joden gebeurde…..
Ik vind Duits een apentaal. Maar ja, die mensen die er nu wonen, die kunnen er niets aan doen natuurlijk. Die zijn net zo onschuldig als ik.
Altijd als er visite was, dan werd er heel vaak over de oorlog gesproken. En over de hongerwinter. Wat ze met de Joden uitgevoerd hebben, zoiets komt altijd dichtbij. En dan de hongerwinter. En na de oorlog werd er heel veel over gesproken. Ja, allemaal trauma’s.
De Duitsers die nu leven, die kunnen er niets aan doen. En toch zijn er tot en met de mensen van mijn leeftijd……..die er iets mee hebben. Dat ie zoveel mensen achter zich heeft gekregen, dat snap ik niet. En wat ie gedaan heeft met de Joden, dat is met geen pen te beschrijven. Het was in ieder geval verschrikkelijk. En dat er in Nederland nog zoveel mensen achter hem gingen staan, dat snap ik helemaal niet. We hebben nu in ieder geval Europa.”